cilt kanseri neden olur ne demek?
Cilt kanseri, vücudun en büyük organı olan cildin hücrelerindeki anormal büyümeyle oluşan bir hastalıktır. Birçok faktör cilt kanseri riskini artırır, ancak en önemli neden ultraviyole (UV) radyasyona maruz kalmadır. Bu radyasyon güneşten veya yapay kaynaklardan (solaryumlar gibi) gelir. UV radyasyonu DNA'yı hasarlayarak, hücrelerin anormal şekilde büyümesine ve çoğalmasına neden olur.
Cilt kanserinin oluşumunda rol oynayan diğer faktörler şunlardır:
- Güneşe aşırı maruz kalma: Özellikle çocukluk ve gençlik dönemlerinde yoğun ve sık güneşlenme, ilerleyen yaşlarda cilt kanseri riskini önemli ölçüde artırır. Yanıklar geçirmek de risk faktörüdür.
- Açık ten rengi: Açık tenli, açık renkli saçlı ve mavi veya yeşil gözlü bireyler daha hassastır çünkü melanin (cildin doğal güneş koruyucusu) seviyeleri düşüktür.
- Aile öyküsü: Cilt kanseri öyküsü olan aile üyelerine sahip kişilerin riski daha yüksektir. Genetik yatkınlık önemli bir rol oynar.
- Zayıf bağışıklık sistemi: Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, cilt kanseri geliştirme olasılığı daha yüksektir. HIV/AIDS, organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı gibi durumlar riski artırır.
- X ışınlarına maruz kalma: Yüksek dozda X ışınına maruz kalma da risk faktörüdür.
- Kimi kimyasallar: Arsenik ve kömür katranı gibi bazı kimyasalların cilt kanseri riskini artırdığına dair kanıtlar vardır.
- HPV (Human Papilloma Virus): Bazı cilt kanseri türleri ile ilişkilidir.
- Yaş: Yaş ilerledikçe cilt kanseri riski artar.
Cilt kanserinin üç ana tipi vardır:
- Bazal hücreli karsinom: En sık görülen tip olup genellikle güneş ışığına maruz kalan bölgelerde ortaya çıkar. Yavaş büyür ve genellikle metastaz yapmaz (yayılmaz).
- Skuamöz hücreli karsinom: İkinci en sık görülen tiptir ve güneş ışığına maruz kalan bölgelerde oluşur. Bazal hücreli karsinoma göre daha hızlı büyüyebilir ve metastaz yapabilir.
- Melanomadan: En tehlikeli cilt kanseri türüdür. Melanositler adı verilen pigment üreten hücrelerden kaynaklanır ve hızla yayılabilir. Erken teşhis çok önemlidir.
Özetle, cilt kanseri çok faktörlü bir hastalıktır. Güneşten korunma, düzenli cilt muayenesi ve risk faktörlerine dikkat etmek, bu hastalıktan korunmada önemli adımlardır. Herhangi bir şüpheli lezyon veya değişiklik için mutlaka bir dermatoloğa başvurulmalıdır.